Fetal distres, anne karnındaki bebeğin (fetusun) yeterince oksijen alamadığı, dolayısıyla sağlık durumunun bozulma riski taşıdığı bir klinik durumdur. Genellikle doğum eylemi sırasında ortaya çıkar, ancak gebeliğin herhangi bir döneminde de gözlenebilir.
Fetal distresin başlıca özellikleri:
Fetal kalp atım hızındaki değişiklikler: Normalden yavaş (bradikardi) ya da hızlı (taşikardi) olabilir.
Fetal hareketlerde azalma: Anne bebeğin hareketlerini normalden daha az hisseder.
Amniyotik sıvı sorunları: Mekonyumla boyanmış amniyotik sıvı, fetal distresin bir belirtisi olabilir.
NST (non-stres test) veya biyofizik profil bulgularında bozulmalar.
Nedenleri:
Plasentaya giden kan akışının azalması (örneğin preeklampsi, plasental ayrılma)
Göbek kordonu problemleri (kordon dolanması, düğümlenme, kompresyon)
Uzamış doğum eylemi veya aşırı uterus kasılmaları
Anneye ait hastalıklar (şeker hastalığı, hipertansiyon, anemi vb.)
Tanı ve Takip:
NST (Non-Stres Test): Fetal kalp atımı ve hareketlerinin değerlendirilmesi
Ultrason: Amniyotik sıvı miktarı, fetal büyüme ve hareketler
Doppler ultrasonografi: Plasental kan akımının değerlendirilmesi
Tedavi:
Hafif durumlarda annenin sol yana yatırılması, oksijen verilmesi ve sıvı desteği gibi önlemlerle bebek toparlayabilir.
Ciddi fetal distres durumunda acil sezaryen gerekebilir.
Fetal distresin NST (Non-Stres Test) ile değerlendirilmesi, fetal kalp atım hızı ile bebeğin hareketleri arasındaki ilişkiye dayanır. Amaç, bebeğin oksijenlenme durumunu ve sinir sisteminin sağlıklı çalışıp çalışmadığını değerlendirmektir.
NST Nasıl Yorumlanır?
NST’de temel olarak şu unsurlara bakılır:
1. Bazal Fetal Kalp Hızı (FHR):
Normal: 110–160 atım/dakika
Bradikardi: < 110 (distres belirtisi olabilir)
Taşikardi: > 160 (enfeksiyon, anemi, hipoksi vb. olabilir)
2. Variabilite (Değişkenlik):
Fetal kalp hızında doğal dalgalanmalardır.
Normal variabilite: 6–25 atım/dakika dalgalanma — bu iyi bir bulgudur.
Azalmış variabilite: Hipoksi, ilaçlar, uyku fazı ya da ciddi fetal distres belirtisi olabilir.
Artmış variabilite: Nadirdir, genellikle önemsizdir.
3. Akselerasyon (Hızlanma):
Fetal kalp hızının geçici olarak artmasıdır (≥15 atım/dk, ≥15 saniye sürmeli).
Bebeğin hareketiyle birlikte akselerasyon varsa, bu reaktif test demektir (normaldir).
4. Deselerasyon (Yavaşlama):
Fetal kalp atım hızının geçici düşmesidir.
Erken deselerasyon: Uterin kasılmalarla birlikteyse ve yavaş yavaş inip çıkıyorsa, genellikle benign.
Geç deselerasyon: Kasılmadan sonra başlıyorsa, plasental yetmezlik ve fetal hipoksi düşündürür → fetal distres bulgusu.
Değişken deselerasyon: Genellikle kordon basısı ile ilişkili → fetal distrese yol açabilir.
NST Sonucu:
Reaktif NST: 20 dakikada ≥2 akselerasyon → Normal
Non-reaktif NST: 20 dakikada yeterli akselerasyon yok → şüpheli, ileri test gerekir (örneğin biyofizik profil, doppler USG)
Özetle:
NST’de fetal kalp hızında yavaşlama (özellikle geç deselerasyonlar), azalmış variabilite ve non-reaktiflik varsa fetal distres şüphesi doğar ve doğum şekli/takibi buna göre yeniden planlanır.